Uwagi
Polski Słownik Biograficzny - Uzupełnienia i sprostowania w t. 40 do art. Bartkowski Jan
Polski Słownik Biograficzny t. 1 str. 314: psb.774.1
Rafał Gerber, Studenci Uniwersytetu Warszawskiego 1808-1831. Słownik biograficzny (str. 8): Bartkowski Jan, Wydział Prawa i Administracji, sekcja Prawa i Admin., wpis 1829
Urodzony w Prusinowie, ziemia michałowska. Organizator tajnego koła spiskowego wśród młodzieży akademickiej, aresztowany 22 XI 1830 i następnie zwolniony z więzienia u Karmelitów w noc listopadową. Jako student I roku otrzymał pochwałę za rozprawę konkursową na Wydziale. Uczestnik powstania listopadowego, jako żołnierz Gwardii Akademickiej wysłany z Oddziałem dla zajęcia Modlina, następnie walczył jako żołnierz, od 29 marca podoficer, a 9 IV 1831 awansował na wachmistrza 5 Szwadronu 1 Pułku Ułanów w Korpusie Dwernickiego i odbył z nim całą kampanię; 24 kwietnia po bitwie pod Boremlem został odznaczony Złotym Krzyżem Virtuti Militari. Po przejściu z Dwernickim granicy Galicji uciekł z obozu internowanych do Królestwa, walczył w stopniu pporucznika w Legii Litewskiej. Brał udział w wyprawie na Litwę, walczył potem w Sandomierskiem i Krakowskiem pod wodzą Samuela Różyckiego. Po upadku powstania przekroczył ponownie granicę Galicji, skąd przedostał się do Francji; tu w marcu 1832 był w zakładzie w Bourges, a następnie w Dijon, gdzie kontynuował studia prawne. W Królestwie został skazany zaocznie 13 II 1832 przez Sąd Kryminalny Warszawski na karę śmierci przez powieszenie, zamienioną przez Mikołaja I na banicję. Na emigracji członek związków węglarskich, brał udział w wyprawach frankfurckiej (1833) i sabaudzkiej (1834). Aresztowany w Szwajcarii, wyjechał w 1834 do Wielkiej Brytanii, gdzie przebywał od sierpnia 1834 w Edynburgu, a potem w Londondery (Irlandia); mieszkał tam z Andrzejem Gregorowiczem i Kajetanem Kowalewskim i utrzymywał się jako nauczyciel języka niemieckiego i francuskiego. W Wielkiej Brytanii był od 1834 członkiem Tow. Wzajemnego Oświecania się. W 1848 na wieść o powstaniu starał się przedostać do Poznańskiego, zatrzymał się jednak we Francji; tu uczył języka angielskiego w liceum w Dijon, Montpellier (1856), Metz (1858), Nancy (1864) i Paryżu. W 1872 otrzymał tytuł „Officier de l'Academie”, a w 1888 „Officier de l'Instruction Publique”. Działacz organizacji emigracyjnych. Był wiceprezesem Instytucji Czci i Chleba oraz członkiem honorowym Koła Batignolczyków. Był orientacji umiarkowanie demokratycznej, związany z węglarstwem, potem w Anglii ze Zjednoczeniem, przeciwnik Tow. Demokratycznego i Gromad Ludu Polskiego, jak i polityki ks. Adama Czartoryskiego, przeciwko której podpisał protest w 1854. W latach późniejszych zajmował stanowisko bardziej konserwatywne, wycofując swój podpis ze wspomnianego protestu. Autor Wspomnień z powstania 1830 r. i pierwszych lat emigracji (Kraków 1966). Wspomnienia te, wydane przez Eugeniusza Sawrymowicza, są bardzo cennym i bogatym źródłem, szczególnie do spisku 1830 roku, jak też pierwszych lat emigracji, wyprawy frankfurckiej i sabaudzkiej oraz życia byłych studentów Uniwersytetu Warszawskiego w Anglii. Pozostawił ponadto jeszcze w rękopisie Kilka wspomnień poświęconych pamięci drogich przyjaciół i towarzyszy pielgrzymstwa, a także 2-tomowy Spis oraz kartotekę bibliograficzną zmarłych emigrantów 1832-1892 (Biblioteka Polska w Paryżu). Zmarł w Paryżu.
Robert Bielecki, Słownik biograficzny oficerów powstania listopadowego: BARTKOWSKI Jan - Ukończył konwikt pijarów w Warszawie, od 1829 student Wydziału Prawa UW. Organizator tajnego kola spiskowego wśród młodzieży akademickiej, 22.11.30 aresztowany i osadzony w więzieniu karmelitów na Lesznie, załamał się w śledztwie. Uwolniony w Noc Listopadową, wszedł do akademickiej gwardii honor., wysłany do Modlina dla zajęcia twierdzy, następnie w 1 pul., początkowo żoł., potem podof., 9.4.31 wachm. Uczestniczył w wyprawie Dwernickiego na Wołyń, bił się pod Boremlem, przeszedł 27.4.31 do Galicji, zdołał jednak zbiec i powrócić do Królestwa. Walczył dalej jako ppor. LL, brał udział w wyprawie Różyckiego na Litwę, 25.9.31 mianowany ppor. przez Różyckiego, 24.4.31 krzyż srebrny nadany przez Dwernickiego, przeszedł 26.9.31 z Różyckim do Galicji. Poszukiwany przez władze carskie. Przybył do Francji 4.32 i należał początkowo do zakładu w Bourges, wnet przeniósł się do Dijon dla kontynuowania studiów prawniczych, wziął udział w wyprawie frankfurckiej i 4.33 przeszedł do Szwajcarii. Za udział w wyprawie sabaudzkiej więziony w kantonie Vaud, wysłany do Anglii, od 8.34 w Edynburgu, potem w Londonderry w Irlandii Północnej, od 6.34 pobierał zasiłek rządu bryt., pracował jako nauczyciel języka francuskiego i niemieckiego. 5.9.34 w Edynburgu potępił Czartoryskiego, należał do Towarzystwa Wzajemnego Oświecania się. 1837 przystąpił do Zjednoczenia, od 1841 członek Grona Historycznego Polskiego w Anglii, 1843 należał do Ogółu Emigracji Polskiej w Londynie, 16.7.44 podpisał oświadczenie potępiające Rosję i złożył przysięgę prowadzenia walki aż do odzyskania pełnej wolności, 26.1.46 uznał w Londynie przywództwo Czartoryskiego. Uczestnik wypadków Wiosny Ludów, wyjechał do Francji z zamiarem przedostania się do kraju. Osiadł w Dijon, gdzie został nauczycielem języka angielskiego. 1856 pracował w podobnym charakterze w liceum w Montpellier, 1858 w Metzu, 1864 w Nancy, a potem w Paryżu. Od 1858 członek Towarzystwa Historyczno-Literackiego, od 31.10.1864 członek Stowarzyszenia Podatkowego, potem wiceprezes tej instytucji, od 1872 otrzymywał pensję za krzyż srebrny. 1880 w Nancy podpisał list przesłany do Komitetu Lwowskiego 50 rocznicy powstania. Napisał „Wspomnienia z powstania 1831 i pierwszych lat emigracji” (wyd. Eugeniusz Sawrymowicz, Kraków 1966). Przez wiele lat gromadził nekrologi emigrantów polskich i sporządził dwutomowy wykaz dat zgonów, wydany w opracowaniu Lucjana Krawca. Ożeniony z Emmą Platt, miał z nią córki Klaudię, Amelię i Wandę oraz syna Jana, lekarza. Zm. 24.11.93 w Paryżu, pochowany na cmentarzu Père-Lachaise. 13.2.32 skazany zaocznie przez NSK na karę śmierci, 16.9.34 car zamienił ten wyrok na wieczną banicję, 1834 majątek jego uległ konfiskacie.
sw.564115 Robert Bielecki, Słownik biograficzny oficerów powstania listopadowego, Warszawa 1995-98
|
|
Jan Bartkowski
(ID: psb.774.1)
